سرمایه گذاری مستقیم خارجی و نقش آن در انتقال تکنولوژی به کشورهای رشد یابنده

هدف از این مقاله،بررسی سرمایه گذاری مستقیم خارجی و نقش آن در انتقال تکنولوژی می باشد. در این راستا،مقاله پس از توضیح و تحلیل مقولهء تکنولوژی،انتقال و اشکال آن و بررسی علل و عواملی که منجر به سرمایه گذاری مستقیم خارجی می شود،به این نتیجه می رسد که عواملی چون موارد زیر انگیزه های اساسی مالک تکنولوژی را در مبادرت به سرمایه گذاری مستقیم خارجی تشکیل می دهند: -تأمین و تضمین کنترل بر تکنولوژی. -نبود و یا ضعف قانونی حامی تکنولوژی در کشور میزبان. -دشوار بودن تنظیم و تدوین قراردادهای مربوط به انتقال تکنولوژی. -وجود موانع گمرکی و تعرفه ای و وفور و فراوانی مواد اولیه و نیروی کار ارزان. افزودن بر آنها،این تحقیق به این نتیجه می رسد که اصولا شرکت مالک تکنولوژی تحت هیچ شرایطی حاضر به واگذاری و یا انتقال تکنولوژی خویش نمی شود،مگر اینکه کالای موصوف کهنه و از بیش افتاده باشد. متأسفانه،به رغم اشتغال زایی و جلب سرمایه های مالی به کشور میزبان که ممکن است سرمایه گذاری مستقیم خارجی به دنبال داشته باشد،از نظر نقش آن در جذب تکنولوژی مناسب و ارزان(و یا حداقل به قیمتی منصفانه) بسیار ناچیز بوده و همان گونه که تجارب برخی از کشورهای رشد یابنده نشان داده اند در خیلی از موارد همین تکنولوژی کهنه و از پیش پاافتاده به قیمتی هزار بار گرانتر از ارزش واقعی اش به این کشورها فروخته شده است. البته این نتیجه گیری نباید به معنای مخالفت با این نوع از سرمایه گذاری خارجی تلقی شود.برعکس،نگارنده ضمن اعتقاد به ضرورت ترغیب و تشویق سرمایه گذاری خارجی،بر این باور است که این گونه سرمایه گذاری های خارجی ضمن مفید بودنشان دارای آثار و عواقب منفی هستند که چنانچه نتوان هوشیارانه و معقول در این زمینه برنامه ریزی نمود،نهایتا منجر به وابستگی تکنولوژی و اقتصادی خواهد شد.مضاف بر آن،ذکر این نکته ضروری است که ورود تکنولوژی خارجی حلال مشکلات نمی تواند باشد و باتوجه به موارد یاد شده بالا،به تنهائی نمی تواند استقلال تکنولوژیک و در نهایت خودکفائی صنعتی را تأمین کند.برای این منظور باید به تلاشها و برنامه های کوتاه و درازمدت داخلی رونق داد و در این ارتباط از تجارب چین و دیگر کشورهای تازه صنعتی شده در زمینهء برگزاری،مثلا برنامه های تحقیق و توسعه،ایجاد هماهنگی بین این برنامه ها،برقراری راههای آموزشی،تجربی و تحقیقاتی بین واحدهای تولیدی و دانشگاهها و هم چنین حمایت از صنایع داخلی در برابر تولیدات خارجی استفاده نمود.